Gemaal papekop - diemerbroek
Hij draait weer!
Naast het stoomgemaal Teylingens beheert de stichting Watererfgoed Groot Woerden ook het dieselgemaal Papekop en Diemerbroek. Bij dieselgemaal Papekop Diemerbroek (1928) komen vijf eeuwen waterbeheer tot leven.
Na een restauratie heeft de Ruston op dinsdag 16 oktober 2018 voor het eerst sinds 75 jaar weer gedraaid.
Wil je een keer een bezoek brengen? Dit kan op afspraak met een groep van maximaal 6 personen. Neem hiervoor contact met ons op.
Geschiedenis
Dit gemaal is al sinds 1993 buiten gebruik en is nu met de aanleg van een nieuw elektrisch gemaal ontdaan van alle techniek die er in 1993 in werd geplaatst.
Al sinds de Middeleeuwen wordt de Broekmolen vermeld.
Maar liefst drie keer brandde hij af en even vaak werd hij herbouwd: in 1586, in 1874 en in 1927. In 1879 was de capaciteit van de molen niet groot genoeg meer. Het bestuur van de polder Papekop en Diemerbroek besloot om een hulpstoomgemaal bij te bouwen. Dit schepradgemaal bleef tot 1928 in gebruik.
Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard
Foto: Richard Tito
Toen besloot het waterschapsbestuur om een nieuwe machine te bouwen. In de molenromp werd een eencilinder Ruston dieselmotor geplaatst die via een haakse tandwieloverbrenging een schroefpomp van Pannevis aandreef. De installatie had een capaciteit van 55 m3 per minuut bij een opvoerhoogte van 1,6 meter.
Omdat in de Tweede Wereldoorlog de brandstofprijzen exponentieel stegen en werd het gemaal geëlektrificeerd. Er werd een elektromotor bij de dieselmotor geplaatst, en door middel van een riem werd het vliegwiel van de oude dieselmotor aangedreven. Beide motoren zijn nog in de molenromp aanwezig en de dieselmotor kan getornd worden. De stichting heeft de installatie weer in werkende staat gekregen.
In 1993 werd het huidige elektrische gemaal in de maalvliet voor de molenromp geplaatst. Dit gemaal is in 2016 vervangen door een nieuw gemaal met een grotere capaciteit en een visvriendelijke pomp die het water wegpompt uit de polder en loost op de Kromwijkerwetering.
Kan je geen genoeg krijgen van de geschiedenis? Lees dit artikel.
Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard
Dieselgemaal Papekop
Foto: Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard en Richard Tito
Uitlaatpijp voor en na
Restauratie
Montage en nieuwe ommanteling uitlaatpijp
Foto’s: Richard Tito
| De Broekmolen / Polder Papekop en Diemerbroek (molenromp) te Woerden | ||
| Algemeen | ||
| Nummer: | 1457 | |
| Ten Bruggecate nr.: | 00098 | |
| Naam: | De Broekmolen / Polder Papekop en Diemerbroek (molenromp) | |
| Plaats: | Woerden | |
| Adres: | Kromwijkerpad / Parallelweg Oost | |
| 3448 Woerden | ||
| Gemeente: | Woerden | |
| Provincie: | Utrecht | |
| Molencategor | Windmolen restant | |
| Type: | 8-kante grondzeiler | |
| Functie | Voorheen: poldermolen | |
| Bouwjaar: | 1875 | |
| Laatste update: | Zaterdag 14 augustus 2010 | |
De Broekmolen / Polder Papekop en Diemerbroek (molenromp) te Woerden | ||
| Geschiedenis | ||
| De molen van Papekop en Diemerbroek, tevens seinmolen voor de boezem van het Groot-Waterschap van Woerden, werd in 1875 gebouwd na het afbranden van zijn voorganger op 7 november 1874. De molen kreeg een vlucht van 28 m. Het scheprad had een diameter van 5,56 m. bij een breedte van 63 cm. Al een paar jaar later, in 1879 werd naast de molen een stoomschepradgemaal van 25 pk gesticht. Bij sommige tot gemaal verbouwde molens komen opmerkelijke constructies voor, zowel in technische als in architectonische zin. Het gemaal van de polder Papekop en Diemerbroek bij Woerden is hier in beide opzichten een van de mooiste voorbeelden van. In 1928 werd dit gemaal in gebruik gesteld, gebouwd op de stenen onderbouw van de gesloopte schepradmolen van de polder, waarbij tevens het stoomgemaal van de polder naast de molen verviel al, zijn de restanten ervan nog aanwezig. Het gemaal kreeg een dieselmotor die een centrifugaalpomp aandreef. Nu staan in de ex-molen een dieselmotor- en een elektromotor. Dit in een bijzonder vreemde combinatie. Zo wordt voor de transmissie van de elektromotor naar de pomp gebruik gemaakt van de dieselmotor. Via een riemverbinding wordt het vliegwiel van de oude dieselmotor aangedreven! Waarschijnlijk is dit een constructie uit de oorlogstijd. Er zijn toen meer dieselgemalen geëlektrificeerd omdat het nog moeilijker was aan dieselolie te komen dan aan elektriciteit. Het is een wonderlijke combinatie die als tijdsdocument (oorlog) alleszins bescherming rechtvaardigt, zeker in combinatie met de architectonische waarde van het gemaal. Ook de aanwezigheid van restanten van zowel wind-, stoom-, diesel- en elektrische bemaling maken het molencomplex historisch zeer waardevol. Bovendien behoort de molen tot een der laatste tot gemaal verbouwde molens in Nederland dat nog zijn bemalingsinstallatie bezit. Merkwaardigerwijs is dit unieke molenrestant geen beschermd monument. Zie Verdwenen Molendatabase: VMD-nr. 80 |